Co jeśli będzie strajk?

Dzwonią i piszą do nas zaniepokojeni rodzice informując o pismach jakie otrzymują ze szkół. Placówki w związku z tym, że zajęcia dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńcze mogą zostać zawieszone proszą rodziców o wyrozumiałość i zapewnienie opieki dzieciom. Proszą też o informacje, czy dziecko będzie podczas trwania strajku chodziło do szkoły.

Prawników poprosiliśmy o konsultacje na temat opieki rodzica nad dzieckiem, który zostaje w domu, bo szkoła z powodu strajku nie gwarantuje opieki. Z jakich rozwiązań może skorzystać rodzic, i co oznaczają dla pracodawcy? Wyjaśnia radca prawny Karolina Lesiak:

- Ustawodawca - w pewnym zakresie - przewidział regulacje prawne na taką ewentualność. Mianowicie, w art. 32 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa uregulowano kwestię tzw. zasiłku opiekuńczego, którego celem jest niejako zastąpienie pracownikowi wynagrodzenia, którego nie może uzyskać z powodu niemożności świadczenia pracy. Zgodnie z tymi przepisami, zasiłek opiekuńczy przysługuje m.in. ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem.

Dziećmi w rozumieniu tych przepisów są zarówno dzieci własne ubezpieczonego rodzica lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, jak i dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

W zaprezentowanej sytuacji, zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. Jest on niezmienny, nie ulega wydłużeniu i bez znaczenia przy tym jest ilość posiadanych dzieci. Trzeba także zaznaczyć, iż zasiłek ten przysługuje wszystkim osobom, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, niezależnie od tego czy ubezpieczone są obowiązkowo (np. w związku z zatrudnieniem na mocy umowy o pracę), czy też dobrowolnie (np. prowadząc działalność gospodarczą). Świadczenie to przysługuje w wysokości 80% wynagrodzenia.

Istotne jest także to, że za nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko w rozumieniu zacytowanych przepisów, uważa się takie zamknięcie tych placówek, o którym ubezpieczony (tj. rodzic) został zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem ich zamknięcia.
Niezbędnymi dokumentami do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego, o którym wspominałam wcześniej są: oświadczenie rodzica o konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do 8 lat z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły oraz wniosek ubezpieczonego o wypłatę zasiłku, wypełniony na formularzu ZUS – 15a.

Z kolei, w przypadku, gdy zasiłek jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, należy złożyć dodatkowo zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 (dla pracowników), ZUS Z – 3a (np. dla osób wykonujących pozarolniczą działalność gospodarczą) lub ZUS Z – 3b (dla pozostałych ubezpieczonych). Wszelkie formularze wniosków można pobrać ze strony internetowej ZUS lub bezpośrednio w placówce Zakładu.

Powyższą regulacją objęte są w szczególności dzieci do 8 roku życia. Nie ulega jednak wątpliwości, że kwestia ta dotyczyć może także dzieci starszych. W pewnym zakresie regulują to przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z treścią art. 188 § 1 i 2 tego aktu prawnego, pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni,  niezależnie od liczby dzieci pozostających na wychowaniu, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym tego zwolnienia decyduje pracownik podczas składania pierwszego wniosku o udzielenie takiego zwolnienia. Wysokość przysługującego pracownikowi wynagrodzenia oblicza się w oparciu o zasady przewidziane dla ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Należy także pamiętać, że prawo do zwolnienia od pracy pracownik nabywa z dniem podjęcia pracy. Niemniej jednak, jeżeli zwolnienie to nie zostanie wykorzystane w danym roku kalendarzowym, to pracownik nie może go wykorzystać w roku następnym. Mówiąc potocznie, dni przedmiotowego zwolnienia od pracy ‘nie przechodzą’ na następny rok. Z dniem 1 stycznia następnego roku pracownik nabywa jedynie prawo do kolejnego zwolnienia, do czasu ukończenia przez dziecko 14 lat.

Przydatną informacją może okazać się także kwestia dotycząca sposobu usprawiedliwiania przez pracowników nieobecności w pracy. Zgodnie z § 3 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, dowodami usprawiedliwiającym nieobecność w pracy jest m.in. oświadczenie pracownika - w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających konieczność sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza. Prawo nie przewiduje, w jakiej formie powinno się sporządzić takie oświadczenie, niemniej jednak, zaleca się formę pisemną. Oświadczenie to należy dostarczyć pracodawcy - kwituje radca prawny Karolina Lesiak.

Pozostaje kwestia konsekwencji jakie zapowiadany strajk może przynieść dla pracodawcy i co można ewentualnie zrobić, żeby były jak najmniej bolesne.

- Pracodawca będąc świadomy tego widma strajku w chwili obecnej powinien podjąć rozmowy z pracownikami. Po pierwsze, żeby ustalić z nimi jaki jest zakres osób, które będą zmuszone do opieki nad dzieckiem, ważne żeby uzgodnić z nimi plan urlopów, ewentualnie plan tego kto będzie chciał skorzystać z zasiłków opiekuńczych. Poza tym nic nie stoi na przeszkodzie, żeby pracodawcy sami organizowali opiekę nad dziećmi. Istnieje możliwość wynajęcia osoby z zewnątrz, która może taką opiekę zapewnić. Pracodawca w momencie organizowania takiej opieki dla dzieci może skorzystać z funduszy socjalnych, niektórzy pracodawcy zatrudniający powyżej 50 osób zobligowani są do tego by gromadzić środki na pomoc socjalną dla pracowników. Te środki mogą spożytkować również na organizacje żłobków, przedszkoli, ale także innych form opieki nad dziećmi. Dlatego tutaj pojawia się możliwość, by te środki wykorzystać w sytuacji tego strajku - wyjaśnia Adw. Dr Agata Wróbel

Co powinien zrobić rodzic, gdy w poniedziałek rano zastanie zamknięte drzwi szkoły? Co jeśli nie odbędą się egzaminy? Co z programem nauczania, który powinien być realizowany?
Na te pytania odpowiada dyrektor sieradzkiej Delegatury Kuratorium Oświaty w Łodzi Małgorzata Świątek - Słonina:

Dziś w Zduńskiej Woli przed Szkołą Podstawową nr 12 zwołano specjalną konferencję dotyczącą zapowiadanego strajku. Posłuchaj wypowiedzi prezydenta miasta Konrada Pokory:

Na ten temat z naczelnikiem wydziału edukacji i spraw społecznych Urzędu Miasta Sieradza - Jadwigą Maciejewską rozmawiała Patrycja Bednarek.

Do planowanego strajku na naszej antenie odniosła się dziś Ewa Janowska, prezes Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego w Zduńskiej Woli:

Dziś MEN opublikował następujący komunikat:

AKTUALIZACJA (06.04.2019)

Jeszcze wczoraj związki zawodowe informowały, że w poniedziałek rozpocznie się strajk nauczycieli, negocjajce z rządem nazywano rozmowami ostatniej szansy, jednak okazuje się, że strajk nie jest jeszcze przesądzony.

Kolejne negocjacje na Twitterze zapowiedziała dziś Dorota Gardias - szefowa Forum Związków Zawodowych.

Udało się. Będziemy dalej poszukiwać kompromisu. Widzimy się jutro o 19:00. ? #StrajkNauczycieli https://t.co/osQe14gpW8

— Dorota Gardias (@GardiasD) 6 kwietnia 2019

Jutro o godz. 19.00 - pod ogromną presją czasu - odbędą się rozmowy. Jak poinformowała przed chwilą Dorota Gardias, negocjacje zostaną zwołane na wniosek strony rządowej.

— ZNP (@ZNP_ZG) 6 kwietnia 2019